Tóm tắt

Đặt vấn đề: Những người có tình trạng hậu COVID-19 khiến sức khỏe bịsuy giảm kéo dài, làm cho người bệnh gặp khó khăn trong công việc, sinh hoạt hàng ngày, ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe tinh thần, thể chất và có thể để lại những “gánh nặng” sau này cho bản thân, gia đình và xã hội. Theo y học cổ truyền (YHCT), hậu COVID-19 là giai đoạn hồi phục sau khi nhiễm ngoại cảm ôn tà. Đến giai đoạn này, cơ thể vẫn chưa hồi phục hoàn toàn, chính khí còn suy nhược, tân dịch hao tổn, do đó sẽ ảnh hưởng đến chức năng của các tạng phủ. Để hiểu rõ hơn các triệu chứng hậu COVID-19 theo quan điểm y học cổ truyền, từ đó cung cấp thông tin hữu ích trong việc chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa cho người bệnh. Nghiên cứu tiến hành khảo sát triệu chứng hậu COVID-19 theo quan điểm y học cổ truyền theo mô hình cây tiềm ẩn. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang mô tả. Thu thập thông tin thông qua phỏng vấn trực tiếp 282 người bệnh hậu nhiễm COVID-19 trên 03 tháng tại Bệnh viện Y học Cổ truyền Thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian từ tháng 01/2023 đến tháng 05/2023. Kết quả: Trong số mẫu thu được, ghi nhận có 38 triệu chứng hậu COVID-19, trong đó 05 triệu chứng thường gặp nhất là dễ quên (58,2%), mệt mỏi (47,5%), rụng tóc (42,6%), rối loạn giấc ngủ (25,9%) và hụt hơi (25,5%). Qua phân tích bằng mô hình cây tiềm ẩn ghi nhận: tạng Thận, triệu chứng chính là dễ quên và rụng tóc, triệu chứng phụ: ù tai, hoảng sợ, nghe kém. Tạng Tỳ, triệu chứng chính là mệt mỏi, các triệu chứng phụ như đau mỏi cơ, bụng đầy chướng, tiêu chảy, táo bón. Tạng Phế, triệu chứng chính là hụt hơi, các triệu chứng phụ như thở nhanh, ho, khó thở, đau họng. Tạng Can, triệu chứng chính là khó ngủ, triệu chứng phụ như lo âu, đau đầu, chóng mặt. Tạng Tâm, triệu chứng chính gồm rối loạn chú ý và mất ngủ, triệu chứng phụ là triệu chứng đánh trống ngực. Kết luận: Triệu chứng thường gặp nhất là dễ quên, mệt mỏi, rụng tóc, rối loạn giấc ngủ và hụt hơi. Các triệu chứng hậu COVID-19 đều ảnh hưởng đến cả 05 tạng theo quan điểm y học cổ truyền.